... ο ακροδεξιός λόγος σήμερα ...

*
Τάκης Καμπύλης
***
*

Παλαιά και νέα ακροδεξιά

*

Στις 13 Ιουλίου 1990 με τον νόμο 90615 η γαλλική Βουλή χάραξε τα όρια του κράτους απέναντι σε ένα «φαινόμενο». Ο νόμος Γκεσό (όπως έμεινε γνωστός) καταδικάζει τον ρατσισμό και τον αντισημιτισμό που -τότε- εκφράζονταν και μέσα από ιστορικούς οι οποίοι αμφισβητούσαν ή αρνούνταν το Ολοκαύτωμα.

Ο νόμος προκάλεσε πολλές συζητήσεις. Ποια είναι τα όρια της δημοκρατίας; Ποιος νομιμοποιείται, σε ποιες συνθήκες και με ποιο τρόπο να περιστείλει βασικά δικαιώματα όπως αυτό της ελεύθερης έκφρασης; Πόσο δόκιμο είναι να «περιορίζεται» η ιστορική έρευνα και να μην αμφισβητείται η ιστορία που «έγραψαν οι νικητές» (σύμφωνα με τους διωκόμενους αντισημίτες);

Πολλοί επιφανείς Γάλλοι (κάθε άλλο παρά αντισημίτες) διαμαρτυρήθηκαν ή και πολέμησαν σθεναρά τον νόμο Γκεσό. Ο Πιερ Αντρέ Ταγκιέφ μιλώντας για τα χρόνια εκείνα υποστηρίζει πως ο πόλεμος κατά της «άκρας δεξιάς» θα είναι χαμένος αν δεν επαναπροσδιοριστεί ο στόχος. Μιλάμε για την «άκρα δεξιά», αλλά, τελικά, ποια είναι αυτή; Ο Ταγκιέφ θα υποστηρίξει ότι υπάρχει επί της ουσίας άγνοια για το πολύπλοκο και σύνθετο ζήτημα της άκρας δεξιάς και δεν θα διστάσει να χαρακτηρίσει ως «σταλινική μέθοδο» την απαξίωση που πολλές φορές μέχρι σήμερα εξέφραζε ο σύγχρονος αντι-ακροδεξιός λόγος για ακροδεξιές ιδεολογίες.

Μελετώντας το έργο, αλλά κυρίως τις επιρροές διανοουμένων της γαλλικής Ακροδεξιάς, όπως τον Αλέν ντε Μπενουά, αλλά και τον (προγενέστερο) Βασέρ ντε Λαπούζ, ο Ταγκιέφ κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο ακροδεξιός λόγος χαρακτηρίζεται τόσο εύκολα ως «απλοϊκός» από τους «πολέμιούς» του επειδή η ηθική απαξίωση της ρατσιστικής ιδεολογίας δεν άφησε χώρο σε σύγχρονη επιστημονική έρευνα για τις ρίζες και το παρόν του ακροδεξιού μωσαϊκού. «Από το 1979-1980,» λέει ο Ταγκιέφ, «ο όρος “άκρα δεξιά” μου φαινόταν μια ετικέτα άκρως συζητήσιμη, ένα είδος αποθήκης, όπου ρίχνουμε όλες τις δεξιές που κρίνουμε ανάξιες σεβασμού, και κυρίως μια πολεμική κατηγορία, χρήσιμη ίσως για την πολιτική αντιπαράθεση, αλλά τελείως δυσλειτουργική για την επιστημονική οπτική (…). Εξάλλου, η κυρίαρχη γνώμη στους ακαδημαϊκούς κύκλους (…) ήταν ότι η γαλλική άκρα δεξιά είχε εξαφανιστεί, ότι ανήκε στο παρελθόν».

Αύριο, μια δίκη στην Αθήνα συμπυκνώνει πολλά από τα παραπάνω ερωτήματα, αλλά κυρίως τις ανησυχίες που εκφράζει ο Ταγκιέφ (καθώς και αρκετοί σήμερα στην Ελλάδα). Και στη χώρα μας (λόγω του πρόσφατου χουντικού παρελθόντος) κυριάρχησε για χρόνια η αντίληψη πως η άκρα δεξιά δεν θα είναι παρά ένας περιθωριακός δορυφόρος του πολιτικού μας συστήματος.

Ελάχιστες μελέτες έχουν γίνει για την ελληνική άκρα δεξιά. Η παρουσία της μέχρι πρόσφατα είχε συμβολοποιηθεί από δευτεροκλασάτους χουντικούς και από τη δράση του (επίσης χουντικού) Κώστα Πλεύρη. Οι εξωφρενικές του απόψεις ηχούσαν όλα αυτά τα χρόνια περίπου ως υστερικές ή γραφικές - επομένως χωρίς την παραμικρή πιθανότητα ευρύτερης διάδοσης. Η βεβαιότητα πως ουδείς σοβαρός άνθρωπος μπορεί να λάβει υπόψη του τον Κ. Πλεύρη και τις επιστημονικές του έρευνες στο… Ταλμούδ, ήταν ο κοινός τόπος στις δημόσιες συζητήσεις. Το λάθος φάνηκε με τον χειρότερο τρόπο, στην πιο ευαίσθητη στιγμή ενός αντίστοιχου ζητήματος με αυτό στη Γαλλία του ’90.

Οταν δικαστές χαρακτήρισαν ως «επιστημονικό έργο» το θλιβερό σύνολο σελίδων του τελευταίου βιβλίου του Κ. Πλεύρη «Εβραίοι, όλη η αλήθεια», τότε το ζήτημα αίφνης αποδείχτηκε πρόβλημα. Για το οποίο η σύγχρονη ακαδημαϊκή και πολιτική κοινότητα αποδεικνύεται ανέτοιμη. Μία οργάνωση, η Αντιναζιστική Πρωτοβουλία, κατήγγειλε τη στάση των συγκεκριμένων δικαστών και σε ανακοίνωσή της αναφέρθηκε σε «φασιστικό δίκτυο» εντός της Δικαιοσύνης. Αυτή η εκτίμηση θεωρήθηκε «διασπορά ψευδών ειδήσεων ικανών να προκαλέσουν ανησυχία στους πολίτες» και ασκήθηκε δίωξη κατά τριών μελών της «Αντιναζιστικής». Ως μοναδικός μάρτυρας κατηγορίας κλήθηκε ο Κώστας Πλεύρης!

Στο βιβλίο του ο Κ. Πλεύρης δηλώνει «είμαι ναζί, φασίστας ρατσιστής και αντισημίτης», καλεί σε ολοκλήρωση της γενοκτονίας των Εβραίων και άλλα πολλά, που όμως δεν «προκαλούν ανησυχία στους πολίτες», σε αντίθεση με τις καταγγελίες της «Αντιναζιστικής» κατά των δικαστών που χαρακτήρισαν τα παραπάνω «επιστημονικό σύγγραμμα».

Και από άλλες πλευρές (παραδείγματος χάριν από το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, αλλά και από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο) επισημαίνεται η ανησυχία για την ανοχή δικαστικών κύκλων σε τέτοιες απόψεις και βέβαια ο προβληματισμός από την κλήση του Κ. Πλεύρη περίπου ως μάρτυρα υπεράσπισης του δικαστικού σώματος.

Οι εξελίξεις σε έναν χώρο που ξεπερνάει κατά πολύ τον Κ. Πλεύρη δεν είναι αμελητέες. Απόψεις με έντονο το φυλετικό «θέμα», είναι κοινό μυστικό, εκφράζονται στο εσωτερικό όχι μόνο του ΛΑΟΣ αλλά και στη Ν. Δ., ακόμη και στο ΠΑΣΟΚ.

Ο ακροδεξιός λόγος στην Ευρώπη από το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα τονίζει όχι τόσο τις ρατσιστικές όσο τις πολιτισμικές διαφορές. Δεν είναι ένας «ακροδεξιός» λόγος αλλά πολλοί λόγοι μαζί, ενίοτε διαφορετικοί και μεταξύ τους. Με κοινό παρονομαστή τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία και με εκφραστές και «νευρώνες» όχι μόνο στα «αλώνια» αλλά και στα «σαλόνια».

Η εύκολη, κληρονομημένη άκοπα από το όλο και πιο μακρινό παρελθόν ηθική απαξίωση της ακροδεξιάς δεν οδηγεί -πλέον- απαραίτητα σε πολιτική (ή δικαστική) καταδίκη. Και στην Ελλάδα, νεοναζί, κοινωνικοί δαρβινιστές, ευγονιστές, φασιστο-γκεβαρικοί (!) ξεπηδούν στο διαδίκτυο, στα λύκεια, στην αστυνομία, στον στρατό, στις πλατείες. Ακροδεξιοί που δέρνουν Σύριους μετανάστες στον Αγιο Σώστη διαπληκτίζονται στο διαδίκτυο με «αντιιμπεριαλιστές» ακροδεξιούς, που θεωρούν εαυτούς συμμάχους με την αραβική Τζιχάντ.

Ο Κ. Πλεύρης είναι η κορυφή του παγόβουνου. Η οποία, αλίμονο, δεν είναι ούτε αυτή ορατή. Οι αντισημιτικές εκδηλώσεις και οι προτροπές σε ρατσιστική βία αποδεικνύονται ευρύτερες του βεληνεκούς του Κ. Πλεύρη, αφού ο ίδιος σε ό, τι τον αφορά αντιμετωπίζεται από τη Δικαιοσύνη περίπου ως ο Ελληνας Ιρβινγκ (σ. σ. ο γνωστός ιστορικός που αμφισβητεί τις ευθύνες του Χίτλερ για τη Soa). Με δικαστικές αποφάσεις δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να σταματήσει το -σύμφωνα με την καθηγήτρια Βασιλική Γεωργιάδου- σύγχρονο τρίτο κύμα της ακροδεξιάς. Μπορούν όμως να προστατευθούν τα θύματα της ακροδεξιάς βίας. Αλλά μερικοί δικαστές φαίνεται πως δεν διαβάζουν εφημερίδες, δεν αντιλαμβάνονται ότι τα Χανιά, τα Γιάννενα, η Κομοτηνή, η Πάτρα, ο Αγιος Παντελεήμονας, το Εφετείο, δεν είναι «επιστημονικά ζητήματα» αμελητέου κοινωνικού κόστους. Δεν είναι η Δικαιοσύνη υπεύθυνη, αλλά μπορεί και να γίνει.
---
Σημ.: την επιμέλεια της εικονογράφησης είχαν οι Stavrovelonies