... το κράτος ως ιδιοκτησία των μανδαρίνων ...

*
Νίκος Κοτζιάς
***
*

Η ανεύθυνη και αθέατη
διοίκηση της χώρας

*

Διοικητής τραπέζης απεφάσισε να αγοράσει ιδιοκτησία από καταχρεωμένη επιχείρηση χωρίς να ρωτήσει την κυβέρνηση.

Δεν είναι η πρώτη φορά. Αν και διορισμένος, δεν νιώθει την ανάγκη να συνεννοείται μαζί της. Συμπεριφέρεται λες και η τράπεζα που διοικεί είναι δικής του ιδιοκτησίας ή τον έχει διορίσει η οικογένειά του να διαχειρίζεται την περιουσία της.

Διοικητής μεγάλου δημόσιου οργανισμού, εισηγμένου στο Χρηματιστήριο, αποφασίζει να κόψει τα έξοδα προς συγκεκριμένο τηλεοπτικό σταθμό και να τα δώσει στο πολλαπλάσιο σε ιδιωτικό. Η πλειοψηφία του υπουργικού συμβουλίου το αγνοούσε. Ο ίδιος θεωρεί ότι αν και διορισμένος από την κυβέρνηση δεν οφείλει και πολλές εξηγήσεις. Επικεφαλής δημόσιου οργανισμού με ποιοτική υπερεπάρκεια εργαζομένων κάνει προσλήψεις και φέρνει διευθυντικά στελέχη για τον οργανισμό απ' έξω. Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, που συχνά δεν είναι σίγουροι αν είναι αρμόδιοι, δεν γνωρίζουν τίποτα.

Διοικητής μεγάλης δημόσιας επιχείρησης ομιλεί ως να είναι η εταιρεία προίκα της γυναικός του για το τι προτιμά να κάνει με αυτή και τι όχι. Δεν αναφέρεται σε κριτήρια ως προς το δημόσιο συμφέρον ή ως προς τις απαιτήσεις ανάπτυξης της συγκεκριμένης επιχείρησης. Αρμόδιος για σημαντικές διαπραγματεύσεις της χώρας δεν διαβουλεύεται με έμπειρους διαπραγματευτές, αλλά με την παρέα του. Παρέα που κατέχει σήμερα δεσπόζουσες θέσεις στο σύστημα άρθρωσης των συμφερόντων της διαπλοκής και των ισχυρών της οικονομίας.

Ολοι οι πιο πάνω, και τα παραδείγματα είναι δυστυχώς ατέλειωτα, αντιμετωπίζουν το κράτος ως ιδιοκτησία τους. Παριστάνουν ως να δικαιούνται να εκχωρούν τμήματά του προς ιδιοποίηση σε ιδιώτες φίλους. Ολοι τους είναι διορισμένοι από την κυβέρνηση, ουδείς, όμως, από την κυβέρνηση τούς ελέγχει. Δεν υπάρχει καν κάποιος κυβερνητικός παράγοντας που να τους προσδιορίζει τα πολιτικά και αναπτυξιακά όρια εντός των οποίων οφείλουν να κινηθούν. Φαίνεται ότι της κυβέρνησης της αρκεί ότι κινούνται με σαφείς απόψεις υπέρ της κυριαρχίας των αγορών. Εχουν διοριστεί από μια εκλεγμένη κυβέρνηση, αλλά λογαριασμό δεν δίνουν στους νόμιμους πολιτικούς προϊσταμένους τους, αλλά μόνο στις διασυνδέσεις και παρέες στις αγορές. Με αυτό τον τρόπο ο δημόσιος τομέας κινείται εκτός του δημοκρατικού ελέγχου και ευθύνης.

Ολοι οι πιο πάνω είναι οι ίδιοι τραπεζίτες, στελέχη υπουργείων και οργανισμών που δίνουν τα στοιχεία και τους προσανατολισμούς στην τρόικα. Διότι με είκοσι υπαλλήλους η τρόικα στην Ελλάδα ουδέν γνωρίζει για τα επιμέρους. Στο μνημόνιο ενσωματώνονται όσα της λένε αυτοί. Πρόκειται για ειδικούς, αλλά και άσχετους, που έχουν μεγάλες προσωπικές ευθύνες για εδώ που έφτασε ο τόπος. Παρ' όλα αυτά εξακολουθούν να διοικούν και να κινούνται δημοκρατικά ανεξέλεγκτοι και πολιτικά ανεύθυνοι. Σε σύνδεση με λίγα μόνο πρόσωπα στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Η αποκλειστικά υπεύθυνη γι' αυτή την κατάσταση, της διακυβέρνησης του τόπου όχι από την εκλεγμένη Βουλή αλλά από διορισμένους «εκσυγχρονιστές», είναι η κυβέρνηση και μόνο αυτή. Πέρα από το λάθος δρόμο που έχει πάρει και τις άστοχες επιλογές στα πλαίσιά του, έχει χάσει και την μπάλα. Ολο και περισσότερο οι επιλογές στο χώρο του Δημοσίου γίνονται κατά τη βούληση εκείνων που διόρισε, αλλά δεν ελέγχει. Πρόκειται για μια ακόμα πλευρά του σοβαρού δημοκρατικού προβλήματος διακυβέρνησης της χώρας.
---
ο Νίκος Κοτζιάς είναι συγγραφέας, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς
---
Σημ.: την επιμέλεια της εικονογράφησης είχαν οι Stavrovelonies