*
stavrosx1
***
*
Συμπληρώνονται 74 χρόνια, όταν στις 23 Φλεβάρη του 1943 στο σπίτι του αντιστασιακού δασκάλου Παναγή Δημητράτου [1], στους Αμπελόκηπους μέσα στη μαύρη Κατοχή, ιδρύθηκε η θρυλική Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ).
Ηδη από το φθινόπωρο του 1941 «[…] η νεολαία των Χανίων είχε προηγηθεί, γιατί, πρώτη στην Κρήτη και πιθανότατα ολόπρωτα στην Ελλάδα πριν την ΕΠΟΝ, ιδρύεται στα Χανιά η Παγκρήτια Οργάνωση Ελεύθερων Νέων (ΠΟΕΝ) […]» [2]. «Η ΕΠΟΝ γεννήθηκε στην Κρήτη» [3], γράφει ο αγωνιστής της Αντίστασης Παύλος Μιχελιουδάκης για την ίδρυση της ΠΟΕΝ, την οποία αφηγείται σε άλλη του μαρτυρία [4]: «[…] Έτσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε την Παγκρήτια Οργάνωση Ελεύθερων Νέων. Αυτή η οργάνωση πρέπει να έγινε, κατά την άποψη τη δική μου, κατά τα τέλη του ’41. Θυμάμαι την πρώτη ιδρυτική συνέλευση της ΠΟΕΝ που έγινε στο σπίτι μου (στη Νέα Χώρα). Η αδερφή μου – μικρό κοριτσάκι τότε – κρατούσε τις τσίλιες.
Στην Κρήτη, την ΕΠΟΝ οργάνωσε ο φοιτητής του Πολυτεχνείου από την Πηγή του Ρεθύμνου, Μανόλης Σταυρουλάκης μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της. Το Μάη του 1943 κατέβηκε μ’ ένα γερμανικό επίτακτο καΐκι ως φοιτητής στα Χανιά. Ύστερα από ενημέρωση, αποφασίστηκε η προσχώρηση σ’ αυτήν της ΠΟΕΝ και η μετατροπή του κεντρικού της οργάνου «Ελεύθερα Νειάτα», σε όργανο της ΕΠΟΝ καθώς και όλων των οργανώσεων της ΠΟΕΝ στην Κρήτη σε οργανώσεις της ΕΠΟΝ.[5]
Η Ε.Π.Ο.Ν. ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ
Στη Νέα Χώρα έως τις αρχές του 1943 δρούσαν η ΠΟΕΝ και το ΕΑΜ Νέων. Ο Γιώργος Χριστοδουλάκης [6] και ο Λευτέρης Κυριμάκης [7] διηγούνται ως πρωταγωνιστές, την ίδρυση της ΕΠΟΝ στη Νέα Χώρα: «Ένα βράδυ ο Παύλος Μιχελιουδάκης κάλεσε μερικούς νέους: εμένα τον Κυριμάκη το Λευτέρη, το Χαριτάκη τον Αντώνη, τον Αντώνη τον Μαρκαντωνάκη (ή Τσέπολα) και μας ανακοίνωσε την ίδρυση της ΕΠΟΝ. […] Στη συνέχεια κάτσαμε μια μέρα στο φούρνο του Κυριμάκη και χωρίσαμε την οργάνωση σε τομείς: Στο Συνοικισμό, στο Βαρούσι και στη στην παραλία που ήταν ο κορμός της ΕΠΟΝ. Είμαστε 3 τριάδες ντόπιοι Νεοχωρίτες. Η Νέα Χώρα ήταν μια οργάνωση ξεχωριστή. […]».
(...)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ
*
Ψηφίδες από τη δράση
της ΕΠΟΝ Νέας Χώρας*
Συμπληρώνονται 74 χρόνια, όταν στις 23 Φλεβάρη του 1943 στο σπίτι του αντιστασιακού δασκάλου Παναγή Δημητράτου [1], στους Αμπελόκηπους μέσα στη μαύρη Κατοχή, ιδρύθηκε η θρυλική Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ).
Ηδη από το φθινόπωρο του 1941 «[…] η νεολαία των Χανίων είχε προηγηθεί, γιατί, πρώτη στην Κρήτη και πιθανότατα ολόπρωτα στην Ελλάδα πριν την ΕΠΟΝ, ιδρύεται στα Χανιά η Παγκρήτια Οργάνωση Ελεύθερων Νέων (ΠΟΕΝ) […]» [2]. «Η ΕΠΟΝ γεννήθηκε στην Κρήτη» [3], γράφει ο αγωνιστής της Αντίστασης Παύλος Μιχελιουδάκης για την ίδρυση της ΠΟΕΝ, την οποία αφηγείται σε άλλη του μαρτυρία [4]: «[…] Έτσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε την Παγκρήτια Οργάνωση Ελεύθερων Νέων. Αυτή η οργάνωση πρέπει να έγινε, κατά την άποψη τη δική μου, κατά τα τέλη του ’41. Θυμάμαι την πρώτη ιδρυτική συνέλευση της ΠΟΕΝ που έγινε στο σπίτι μου (στη Νέα Χώρα). Η αδερφή μου – μικρό κοριτσάκι τότε – κρατούσε τις τσίλιες.
Μαζευτήκαμε: ο Μίμης ο Λιονάκης, σπουδαστής της Ανωτάτης Εμπορικής (εξετελέσθη από τους Γερμανούς σαν Ποενίτης, ήταν το πρώτο μας θύμα), ο Γιάννης ο Κουμής δικηγόρος. Επειδή ήταν ο μεγαλύτερος στην ηλικία από εμάς, τον είχαμε ανακηρύξει Πρόεδρο. Γραμματέας ήταν ο Λιονάκης. Επίσης εκεί ήταν ο Αρτέμης ο Παπαδάκης, ο οποίος είχε επαφή από τότε με το Κόμμα (σ.σ. ήταν στέλεχος της ΟΚΝΕ). Ήταν κι ένας Τσάπας ή Τσαπάκης, ο οποίος – δε με βοηθά η μνήμη μου απόλυτα – πρέπει να ήταν αυτός που προηγήθηκε από την πλευρά του Κόμματος, εκτός κι αν ήταν ο Κοντοκώτσος. Κι εγώ φυσικά […]».
Στην Κρήτη, την ΕΠΟΝ οργάνωσε ο φοιτητής του Πολυτεχνείου από την Πηγή του Ρεθύμνου, Μανόλης Σταυρουλάκης μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της. Το Μάη του 1943 κατέβηκε μ’ ένα γερμανικό επίτακτο καΐκι ως φοιτητής στα Χανιά. Ύστερα από ενημέρωση, αποφασίστηκε η προσχώρηση σ’ αυτήν της ΠΟΕΝ και η μετατροπή του κεντρικού της οργάνου «Ελεύθερα Νειάτα», σε όργανο της ΕΠΟΝ καθώς και όλων των οργανώσεων της ΠΟΕΝ στην Κρήτη σε οργανώσεις της ΕΠΟΝ.[5]
 |
| Νεοχωρίτες ΕΠΟΝίτες σε παράταξη μετά την απελευθέρωση. Από δεξιά: Κώστας Διαμαντάκης, Νίκος Χατζηδάκης, Γιώργος Χριστοδουλάκης, Μιχάλης Μαστρομανώλης (Συλλογή Φ. Χριστοδουλάκη) |
Στη Νέα Χώρα έως τις αρχές του 1943 δρούσαν η ΠΟΕΝ και το ΕΑΜ Νέων. Ο Γιώργος Χριστοδουλάκης [6] και ο Λευτέρης Κυριμάκης [7] διηγούνται ως πρωταγωνιστές, την ίδρυση της ΕΠΟΝ στη Νέα Χώρα: «Ένα βράδυ ο Παύλος Μιχελιουδάκης κάλεσε μερικούς νέους: εμένα τον Κυριμάκη το Λευτέρη, το Χαριτάκη τον Αντώνη, τον Αντώνη τον Μαρκαντωνάκη (ή Τσέπολα) και μας ανακοίνωσε την ίδρυση της ΕΠΟΝ. […] Στη συνέχεια κάτσαμε μια μέρα στο φούρνο του Κυριμάκη και χωρίσαμε την οργάνωση σε τομείς: Στο Συνοικισμό, στο Βαρούσι και στη στην παραλία που ήταν ο κορμός της ΕΠΟΝ. Είμαστε 3 τριάδες ντόπιοι Νεοχωρίτες. Η Νέα Χώρα ήταν μια οργάνωση ξεχωριστή. […]».
ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα της Νέας Χώρας στα Τσικαλαριά το 1945 ή 1946. Όρθια αριστερά μπροστά η Αγγελική Δαμιανάκη και πίσω ο Γιώργος Χριστοδουλάκης (Συλλογή Γ. Χριστοδουλάκη).
Η ΕΠΟΝ Νέας Χώρας ήταν η μεγαλύτερη οργάνωση της πόλης στην οποία συμμετείχαν πλήθος νέων αγοριών και κοριτσιών αλλά και μικρότερων παιδιών των «αετόπουλων», με πολυποίκιλες και πολύμορφες, μαχητικές δράσεις αντίστασης και εκδηλώσεις αλληλεγγύης. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι η οργάνωση διέθετε δύο λέσχες στη συνοικία γεγονός μοναδικό στην πόλη, ούτε το γεγονός ότι, από όσα μέχρι σήμερα είναι γνωστά ήταν η μοναδική συνοικιακή οργάνωση που εξέδιδε πολυγραφημένο έντυπο με τίτλο «Η εφημερίδα της Νέας Χώρας». Δεν θα αναφερθούμε αναλυτικά στη δράση της ΕΠΟΝ στη συνοικία και ευρύτερα διότι αφενός μεν είναι πολύ μεγάλη και οι μαρτυρίες πάρα πολλές, αφετέρου δε η ιστορία της δεν έχει ακόμη καταγραφεί πλήρως όπως και στην υπόλοιπη πόλη και τον νομό κάτι που θα πρέπει να γίνει σύντομα γιατί οι εναπομείναντες πρωταγωνιστές, άντρες και γυναίκες, είναι ήδη υπερήλικες.
(...)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ
---
πηγή: poexania.wordpress.com
---
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου